23 Ocak 2019’da Moskova’da Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin görüştüler. Görüşmede Vladimir Putin’in Türkiye ile Suriye arasında 1998 yılında imzalanan “Adana Mutabakatını” hatırlatması Türkiye’de tartışmalara neden oldu.
Adana Mutabakatı’nın metnine göre
- Suriye, topraklarından kaynaklanan ve Türkiye’nin güvenlik ve istikrarını bozmaya yönelik hiçbir faaliyete karşılıklılık ilkesi çerçevesinde izin vermeyecektir. Suriye, topraklarında üzerinde, özellikle PKK’nın silah, lojistik malzeme ve parasal destek teminine ve propaganda yapmasına müsaade etmeyecektir.
- Suriye, PKK’nın terörist bir örgüt olduğunu kabul etmiştir. Ülkesinde, diğer terör örgütleri meyanında, PKK ve tüm yan kuruluşlarının bütün faaliyetlerini yasaklamıştır.
- Suriye, ülkesinde PKK’nın eğitim ve barınma amaçlı kamp ve diğer tesisler oluşturmasına ve ticari faaliyetlerine izin vermeyecektir.
- Suriye, PKK mensuplarının üçüncü bir ülkeye geçişleri için ülkesini kullanmasına müsaade etmeyecektir.
21 sene önce imzalanmış mutabakatın 2011 yılında Suriye iç savaşının başlanmasından bu yana işlerliği yok.
Rusya Suriye savaşının başlangıcından beri Beşşar Esad’ı destekliyor. 2016 yılından beri Türkiye Suriye topraklarında operasyonlar gerçekleştirerek sahada etkinliğie sahip olmaya başladı. Türkiye’nin çıkarları Suriye’de nüfuzu olan Rusya ve İran’ın çıkarlarına ters düşüyor. Suriye savaşı sona ermek üzere olurken Türkiye Suriye’den çekilmemek için kendisine destek olan her tarafla işbirliğiye gitmeye hazırdır.
Putin’in Adana Mutabakatı’nı hatırlatması ilk önce Türkiye’nin ABD ile olası işbirliğini önlemeyi hedefliyordu. Türkiye son dönemde askeri hazırlıklarını tamamlayarak tek taraflı bir müdahaleye kalkışıp Suriye sınırları içinde yeni bir cephe açmasına hazırlandığını tekrarlıyordu. Ancak Rusya Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yeni bir sınır ötesi operasyonunu ve Türkiye’nin ABD ile anlaşarak güvenli bölge oluşturmasını istemiyor.
Putin, ABD’nin çekilme sürecine girdiği bir dönemde Şam ve Ankara arasında diyalogun başlatılmasının gerektiğini kastediyordu. Adana Mutabaktı tabiri caizse Kürtlere karşı olduğu için Putin Türkiye’ye «terörle mücadelede» en doğru yolun Suriye yönetimi ile iletişim kurmak olduğu mesajını veriyordu. Adana Mutabakatı’nın bu amaç için hukuki ve siyasi zemini var. TSK’nın Suriye’de bulunması uluslararası hukuka aykırıdır. Ancak Adana Mutabakatı yeniden geçerli olsa, Suriye topraklarının uluslararası hukuka göre egemeni olan Şam yönetiminin onayı olur ve TSK’nın Kuzey Suriye’de bulunmasnın meşruiyeti tartışılmaz.
