Irak operasyonları Türkiye ile İran arasında gerilime yol açacak mı?

10 Şubat 2021 tarihinde başlatılan, Irak’ın kuzeyindeki Gare bölgesindeki PKK militanlarına yönelik gerçekleştirilen ‘‘Pençe-Kartal 2’’ harekâtı 14 Şubat 2021 tarihinde tamamlandı. Gare’de Türk esirlerinin öldürülmesinden sonra Türkiye’nin, Irak’ın daha derinlerinde yeni askeri üsler oluşturması gerektiği tartışılmaya başlandı. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Teröristler için ne Kandil ne Sincar ne de Suriye’de bulundukları hiçbir yer artık güvenli değildir” sözleri Gare operasyonunun Sincar operasyonunun bir öncülü olduğu yönündeki algıyı güçlendirdi.
Türkiye’nin Musul’un 120 kilometre batısındaki Sincar’la ilgili planları, milis gruplar aracılığıyla Irak siyasi ve askeri yapısı üzerinde etkinliğe sahip olan İran’ı şimdiden kaygılandırmış durumda. İran hükümeti Türkiye’nin operasyonlarını Irak’ın egemenliğinin ihlâli olarak görüyor. Ama ABD yaptırımları ve bölgede yapılan jeopolitik değişiklikler nedeniyle Türkiye ile ilişkilerini tırmandırmak istemeyen İran ilk başlarda tüm kaygılarını arka planda dile getiriyordu.
İran, Türk ordusunun, Sincar ve Musul’a ilerlemesinden, daha uzun vadede ise buralarda kalıcı olmasından kaygı duyuyor. Bu nedenle «Pençe-Kartal 2» operasyonunun üçüncü gününde, Irak ordusunun sonradan bir parçası haline gelen İran destekli Haşdi Şabi’den 10 bine yakın milislerinin Sincar’a yerleştiği, Sincar’ın kuzey ve güney bölgelerini karargahlarına dönüştürdüğüne dair haberler dolaşmaya başladı.
Türkiye Sincar’da PKK’yı yok edip, Suriye’nin kuzeydoğusundaki Suriye Demokratik Güçleri’ne karşı yeni bir cephe açmayı hedefliyor. Bazı stratejist ve emekli askerlere göre Sincar operasyonu için karayolu irtibatı olan ve lojistik desteğin kesilmeyeceği bir yeni askeri üssün kurulması gerekiyor, ki en uygun yer Sincar’a yakın mesafede bulunan Telafer’dir. Ama Telafer İran destekli Haşdi Şabi’nin kontrolü altında bulunuyor. İran Telefer ve Sincar’ı kullanarak ilk önce Suriye ve Akdeniz’e doğru uzanan bir lojistik güzergahı kullanıyor. Tam bu yüzden Telefer ve Sincar için Türkiye ve İran şimdiden karşı karşıya gelimiş durumda.

İlk başlarda İran, yeni bir kriz ortaya çıkmasın diye Türkiye’yi resmi olmayan yollarla uyarmaya çalıştı. Hala Gare operasyonu sürerken İran’a yakın Fetih Koalisyonu lideri ve Bedir Güçleri Genel Sekreteri Hadi Amiri, Türkiye’nin Sincar’a operasyon düzenleyeceğine dair istihbarat bilgilerine sahip olduğunu belirtip Irak Başbakanı Mustafa el Kazimi’yi harekete geçmeye çağırdı. Irak’taki İran destekli milis gruplardan peş peşe Türkiye’nin operasyonuna yönelik tepki ve tehdit içeren açıklamalar geldi. Haşdi Şabi güçleri içinde yer alan Nuceba Hareketi’nden Ankara’ya yönelik tehdit açıklaması geldi. Açıklamada, “Türkiye’nin Irak topraklarına yönelik ihlallerine devam etmesi halinde en sert şekilde yanıt vereceğiz” denildi. Bedir Güçleri Tugay Komutanı Abbas Ali de, Rudaw’a verdiği röportajda «Haşdi Şabi demir yumrukla karşılık verir. Türkiye, Haşdi Şabi burada olduğu sürece tehdit oluşturamaz. Burası bizim ülkemiz, o sebeple geldik. Egemenlik sahibi olduğumuz bir ülkede buraya Türkiye nasıl gelecek?» dedi.
Aynı zamanda Irak’taki İran destekli milis gruplar ve Irak Devrim Muhafızları ile bağlantılı olduğu iddia edilen birçok Telegram kanalı, Türkiye’nin olası bir Sincar operasyonuna karşı Sincar bölgesine yerleşmiş olan PKK ve Haşdi Şabi milislerinin hep birlikte direniş göstereceklerini yazmaya başladı. Ardından da Ashabül Kehf isimli grup başta olmak üzere birçok telegram grubu Başika Kampı’ndaki Türk birliklere atıldığı füze görüntüsü paylaştı.
Ama görünüşe göre Türkiye İran’ın bu uyarılarını hiçe saydı ve İran daha ciddi adımlar atmaya karar verdi. 23 Şubat’ta İran’ın Bağdat Büyükelçisi Irec Mescidi Rudaw’a verdiği mülakatta, Türkiye’yi Irak’ın egemenliğini ihlal etmekle eleştirdi. Ardından 28 Şubat’ta İran’ın Ankara Büyükelçisi Muhammed Ferazmend, Türkiye Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. Böylece Türkiye ile İran arasında kriz başladı…